Doorzoek het forum
Zoeken met Startpagina
Startpagina Thema's
henk
Parashat Bo-D?var Torah
Februari 03
De Torah leert dat God tegen Mozes zei: BO EL Phar-OH. BO betekent: kom. Wat betekent dat, kom naar de farao? Betekent dit: kom naar de onderdrukker? God?s manier om naar de faraos te komen was door het geven van tekenen in de vorm van vreselijke plagen die egypte overspoelden.
Een van God?s tekenen oftewel plagen was duisternis. Gedurende de plaag van de duisternis waren de egyptenaren zo lam geslagen dat ze zelfs hun bed niet uit konden. Deze duisternis betekent depressie. De egyptenaren gingen zo op in hun depressie dat ze geen oog meer hadden voor de nood van anderen, zelfs voor hun familie niet, laat staan dat ze medeleven voelden voor de israelieten.
Steeds weer lezen we dat het hart van de Farao steeds verder verhardde. Dat kwam omdat hij weigerde om acht te slaan op de tekenen om hem heen.
Zo is er een verhaal van rabijn Goldie milgram. Er was eens een heilige man die alleen leefde tot iemand in een jeep kwam en zei: kom mee, er komt een grote overstroming. Welnee, zei de heilige, ik blijf hier, God redt mij immers. De overstroming kwam en het water stroomde het huis binnen. Vervolgens kwam iemand in een boot langs om hem te redden. Maar de man zei opnieuw: God redt me, ik blijf hier. Tenslotte steeg het water en vluchtte de man het dak op. Tot voor de derde keer iemand met een helicopter kwam en zei: kom mee, anders verdrink je. Nee, zei de man, ik blijf hier. Tenslotte verdronk hij. Eenmaal in de hemel vroeg hij aan God: waarom heeft u mij niet gered?
Nou, zei God; dat heb ik drie keer geprobeerd, maar u wilde niet luisteren.
De man in dit voorbeeld maakte de fout om eigenwijs te denken dat God alleen hem zou redden. Zijn hart was zo verhard dat hij de tekenen om zich heen niet serieus nam evenals de redding die op zijn weg kwam. Plagen bieden ook mogelijkheden voor veranderingen.
Welke tekenen moeten we vandaag de dag onder ogen zien om de vrijheid terug te krijgen?
Voor het Tikkun Olam project werk ik samen met de kensington Welfare Reform Union (KWRU). Dit is een groep armen uit philadelphia die voor economische mensenrechten vechten. Deze rechten zijn onder andere: een fatsoenlijk dak boven je hoofd, gezondheidszorg, opleiding, voeding en fatsoenlijk werk. De KWRU brengt de tekenen aan de farao van onze tijd. Ze publiceren feiten en verhalen over armoede en onrecht recht in het gezicht van de farao. Je kunt er niet omheen wat er gaande is in amerika en om je heen. We negeren de tekenen van onrecht in de wereld en onze harten verharden zich. Hoe meer we de armoede en het onrecht negeren, hoe koppiger we worden.
Is amerika het moderne egypte? En zo ja, wat kunnen we daarvan leren? Hoe kunnen we stilzitten zolang honderdduizenden dakloos zijn, elke dag duizenden zelfmoord plegen omdat ze de schulden niet meer kunnen betalen en andere omkomen, in tentenkampen in de vrieskou of in vervallen gekraakte huizen die in brand vliegen.
Hoe kunnen we negeren dat in 1995 vijf miljoen Amerikanen honger leden terwijl Californie genoeg voedsel had voor het hele land. Wat zal de Tiende plaag zijn, degene welke zoals in Parashat BO de farao zal aanzetten om de armen en onderdrukten vrij te laten?
Klaarblijkelijk was dat niet 11 september omdat het systeem nog niet veranderd is. Integendeel is het nog meer onderdrukkend geworden en profileert het zich nog radicaler en niet voor niets is Amerika nu nagenoeg in oorlog. Rabbijn Yael zei op Rosh Hoshanah dat president Bush de collectieve bezorgdheid van het amerikaanse volk niet gebruikt om gezamenlijk het land weer op te bouwen maar 11 september gebruikte als een excuus voor een oorlog voor olie. Amerika zit net als het Egypte van de faraos in diepe duisternis. De middenklassen zijn de moderne egyptenaren. In Parashat BO werden de onschuldige Egyptenaren eveneens slachtoffer van het handelen van hun leiders. Totdat de adviseurs van de faraos hem begonnen te smeken om de israelieten te laten gaan. De starre houding van de faraos benadeelden hem zelf en het onschuldige volk net zo goed als de israelieten. Hiervan leren we dat alles wat je doet jezelf en anderen kan benadelen. Op dezelfde manier zal het opkomen voor de armen niet alleen hun levens verbeteren maar ook die van jezelf en de rest. Net als toen de israelieten Egypte verlieten, kregen de egyptenaren ook een beter leven. Er kwamen geen plagen meer.
Vlak voordat de israelieten Egypte verlieten beval YHWH hen om de rijkdom van de Egytenaren af te pakken als een reparatie voor al hun jaren in slavernij.
Rabbijn Brian is in die zin bezorgd dat alle revoluties met geweld gepaard gaan. Is het fotograferen van armoede om licht in de duisternis te brengen voldoende? Zal het systeem alleen veranderen door de armoede te exposeren?
De laatste regels van de parasha verlangen dat de toekomstige generaties van Israel hun kinderen vertellen wat God deed toen ze werden bevrijd van de slavernij. Deze zegt: het zal een teken aan je hand zijn en als een symbool op je voorhoofd dat met een almachtige hand, god ons uit egypte bevrijdde. Traditioneel dragen de joden dit uit door een teffilin aan te doen tijdens het ochtendgebed. Teffilin zijn leren riemen met kleine doosjes eraan waarin rollen zitten met de woorden van de Sh?ma. Een moet er om je hoofd en de ander op je arm met de riemen om de arm.
In de Sh?ma staat dat we de verhalen van de armen aan het licht moeten brengen. De Sh?ma verklaart ook dat we allen een zijn. Als een van ons onrecht verdraagt, raakt dat allen. De Sh?ma leert ons om deze woorden voortdurend dicht bij het hart te dragen. Het betekent dat we allen door god zijn geroepen om tegen de onderdrukker te vechten en het onrecht aan de kaak te stellen dat overal om ons heen woekert.
http://www.kwru.org
http://www.jfed.org/tikkunolamideas.htm
