Overheid legitimeert zinloos geweld
Onze democratie roept mij op om me tegen zinloos geweld te verzetten. Zeker na de moord in Venlo op Rene Steegmans wordt nadrukkelijk met de vinger naar de burger gewezen. Zinloos geweld is echter bij uitstek een product van een gebrekkige democratie waarin veel nadruk ligt op fatsoensnormen maar gerechtigheid en zorg in gebreke blijven. Ook de manier waarop met werklozen wordt omgegaan is zinloos geweld dat bovendien door de bijstandswet wordt gelegitimeerd. Want de manier waarop werklozen sinds de Megabanenmarkten onder het mom van arbeidsbemiddeling steeds zieker worden gemaakt doet wel erg sterk denken aan de beelden van de MKZ-crisis. Immers niemand kan controleren welke mensonterenden taferelen zich achter de gesloten deuren van Kliq en de sociale dienst afspelen. Werklozen zijn overgeleverd aan volstrekte willekeur.
Aangifte van straatgeweld leidt tot vaak al tot frustratie omdat je niet weet wie de dader is. Zo ben ik een jaar geleden zelf aangevallen en raakte daarna in de hopeloze burocratie van de politie verstrikt. Want wie begon er en wat is er gebeurd? Gedesillusioneerd kwam ik op de grote stapel terecht.
De onmacht die je als werkloze bij arbeidsbemiddeling voelt, is nog veel schrijnender. Na langdurige doodvermoeiende trajecten heb je nog geen werk en ben je weer terug bij af. Of erger: gefrustreerd en murw geslagen. Vervolgens trekt de sociale dienst haar laatste troef tevoorschijn: het zogenaamde slecht nieuwsgesprek, een eigen uitvinding met schijnbare baangarantie. Nu wordt de werkloze op harde toon duidelijk gemaakt dat zijn of haar uitkering gevaar loopt als hij of zij niet op staande voet achter de lopende band wil. Zonder uiteraard de vraag te stellen waarom alle trajecten niets hebben opgeleverd of waar ze uberhaupt goed voor waren met zo?n wondermiddel achter de hand.
Slecht nieuws is echter het ultieme taboe bij arbeidsbemiddeling. Immers alleen door positief denken komt die felbegeerde baan binnen handbereik, luidt de hersenspoeling. Ex-deelnemers mogen na stranding op hun werk zelfs niet naar hun oude traject terugkeren om vooral de veteranen niet te demotiveren. Maar als er nu iets is dat demotiveert, dan is dat wel het slecht nieuwsgesprek als ultieme bewijs van een falende bemiddeling. Integendeel is het net zulk zinloos geweld als pesten op school of op de werkvloer en mag dergelijke intimidatie nooit worden gelegitimeerd, ook niet door de bijstandswet.
Een ander taboe is het trajectplan dat de werkloze stap voor stap naar een baan moet leiden. Gemeenten zijn verplicht om dit op te stellen. In de praktijk bestaat het echter uit drie woorden: aan het werk! Inspraak is er niet, waarmee de bodem uit het plan is geslagen omdat elk gefundeerd plan staat of valt met inspraak. Geen wonder dat het om de haverklap botst tussen consulent en client. Vaak zijn consulenten bovendien op de valreep geworven van commerciele bemiddelingsbureaus. Zelden hebben ze de dossiers gelezen, laat staan een trajectplan paraat.
Gefrustreerd kom je onvermijdelijk bij de omsbudscommissie terecht waar je gemiste inspraak reincarneert in een vermoeiende klachtenregeling welke bovendien je laatste strohalm is. In schril contrast met de ferme taal van de arbeidsbemiddelaars loopt de commissie op eieren om neutraal te blijven maar tegelijk wel nadrukkelijk begrip te tonen voor de harde aanpak. Ze kunnen immers niet achter gesloten deuren kijken, krijgt de murw geslagen client te horen. Einde verhaal. Machteloos staat hij weer op straat waar net iemand in elkaar wordt gemept. Maar wat kan hem dat nog schelen?