De Megabanenmarkt en de frauderende restaurants in Amsterdam
Gemeentelijk beleid bevordert fraude en zwart werk
Op 10 januari werd bekend, dat het Regionaal Interdisciplinair Fraudeteam (RIF) onderzoek heeft gedaan naar fraude in Amsterdamse restaurants. Er is sprake van fraude op grote schaal. Bij 28 van de 37 onderzochte ondernemingen worden door de belastingdienst en het GAK vorderingen ingesteld. In de branche werken veel illegalen. Illegale tewerkstelling en zwart uitbetalen is eerder regel dan uitzondering. Arbeidsomstandigheden en arbeidsvoorwaarden zijn voor de illegale groep arbeiders ‘ronduit slecht’ te noemen. Veel van hen werkten parttime en er zijn zeer kortdurende dienstverbanden. Veel werkgevers zijn herhaaldelijk tegen de lamp gelopen. In totaal werden 226 werknemers gecontroleerd. Daarvan bleken 30 niet in het bezit te zijn van een geldige verblijfsvergunning. 40 werknemers bleken naast hun werk een bijstandsuitkering te hebben. Bij de 34 bijstandsgerechtigden kon bij dossieronderzoek geen enkel geval van directe fraude worden vastgesteld. Er bestaat wel twijfel over de juistheid van de verstrekte gegevens bij de duur van de arbeidsovereenkomst en de genoten inkomsten. Met andere woorden: de clienten hebben het feit, dat ze erbij werken keurig opgegeven, maar de sociale dienst heeft zijn administratie niet op orde.
megabanenmarkt
Verantwoordelijk wethouder voor het onderzoek is Jaap van der Aa, tevens de bedenker van de megabanenmarkt. Momenteel worden de uitkeringen opgeschort van veel werklozen, die op de banenmarkt niet kwamen opdagen. Het betreft hier de eerste groep, die kortdurend in de bijstand zit. Velen van hen kiezen er nu voor, de bijstand snel te verlaten middels een flexibel baantje, terwijl ze opzoek zijn naar beter werk. Tot nu toe ging het anders en fungeerde de bijstand als bescherming tegen uitbuiting voor werkzoekenden. Voordat je als schoolverlater of bij ontslag op een flexibele arbeidsmarkt ander goed werk hebt gevonden duurt het soms enige tijd. Deze werkzoekenden hebben de bijstand nodig om die periode te overbruggen. Men voelt er niet veel voor, terwijl men op zoek is naar redelijk werk, bijvoorbeeld bij bovengenoemde bazen te gaan werken, en terecht. TOT NU TOE waren veel werklozen van mening, dat zwart werk naast je bijstandsuitkering of in afwachting van ander werk niet kan. Nu met de banenmarkt wordt alles anders. Werklozen die een korte periode van werkloosheid moeten overbruggen kunnen geen beroep meer doen op de bijstand. Zij worden nu in toenemende mate gedwongen de slechte banen van illegalen en zwartwerkers over te nemen, om hun tijdelijke periode van werkloosheid op zoek naar iets anders te overbruggen. Terwijl aan de ene kant de illegalen eruit worden geschopt worden aan de andere kant de werklozen steeds meer onder druk gezet de baantjes over te nemen.
arbeidsomstandigheden
Leidt het onderzoek van het RIF-team op grote schaal tot verbetering van arbeidsomstandigheden en voorwaarden? Nee dus. De illegalen en zwartwerkers krijgen met zware repressie en strenge maatregelen te maken, de werkgevers komen ervan af met een beperkte boete. En kunnen in veel gevallen, ondanks de vorderingen hun praktijken rustig voortzetten. En er zijn 37 ondernemingen gecontroleerd en meer dan duizend restaurants dus niet. Hoezo Zero tolerance Burgemeester Cohen? Dit soort werkgevers krijgt nu de werklozen in een dwangpositie op een presenteerblaadje aangeboden. Ze zullen er wel raad mee weten. Nog meer zwart werk, slechte arbeidsomstandigheden, niet uitbetalen van achterstallig loon, etc.
Wat moet er gebeuren?
Alleen maar steeds meer controle en repressie werkt niet. Het is-als de economische en sociale omstandigheden mensen daartoe dwingen of aanzetten- onmogelijk met behulp van steeds uitgebreidere opsporingdiensten alles en iedereen te controleren. De illegalen, zwartwerkers en werklozen moeten juist UIT hun dwangpositie worden gehaald, zodat ze ZELF middels vakbonden de bazen kunnen aanpakken die achterstallig loon niet uitbetalen, zwart werk niet willen omzetten in wit werk middels het betalen van premies of mensen onverzekerd laten rondlopen. Dat vereist een bijstandsregeling als bescherming tegen uitbuiting en mogelijkheden voor legalisering van illegalen, waarbij de opsporingsdiensten een wat andere rol krijgen: aanpakken van frauderende werkgevers in het belang van de uitgebuite werknemers.