Slachtoffersrol: werklozen of werkgevers

Werklozen wordt nogal eens verweten dat ze zich een slachtoffersrol aanmeten. Ze moeten eerst maar eens de hand in eigen boezem steken hoor je vaak. Iedereen schijnt het met elkaar eens te zijn over werklozen, zonder eens naar de zaak te kijken. Aan de andere kant staan de werkenden, elk met hun eigen rol in de samenleving, ze lijken elkaar te respecteren. Kappers bemoeien zich niet met slagers, timmerlieden niet met automonteurs, elk vakgebied is weer anders. Ik zie mij al, als ik bij de kapper kom en haar ga vertellen hoe ze moet knippen: ik denk dat het snel afgelopen is met de pret. Ik ga ook niet tegen een electromonteur in, om de dood eenvoudige reden dat ik er geen donder verstand van heb.

Helaas gaat de theorie niet op voor werklozen. Iedereen bemoeit zich ermee, en iedereen heeft wel een mening over werklozen. Het zijn luie donders die niet rechtop kunnen lopen, hun bed niet uit kunnen komen, de hele dag zuipen en geen eigen verantwoordelijkheid willen nemen. Eigenlijk zijn het extra-terrestrials of op het minst een vreemde ontsporing van de evolutie. En dus hebben ze geen recht om te klagen, ze mogen blij zijn dat ze gedoogd worden. Kortom, in tegenstelling tot de werkenden worden ze op een hoop gegooid. Ook de werkloze kappers, automonteurs en noem maar op zijn opeens geen kapper of automonteur meer maar alleen nog maar werkloos.

Het probleem is echter dat achter elke werkloze een andere wereld schuilgaat die om specifieke oplossingen vraagt. Het arbeidsbureau is hier totaal niet op toegerust, zeker niet op langdurig werklozen die al helemaal niet meer aan de bak komen. Werkloosheid wordt algauw een belangenstrijd tussen werkloze en arbeidsbureau. Als je belangen overeenkomen met wat het arbeidsbureau wil, is er niets aan de hand, maar meestal is dit niet het geval. Waarom zouden ze moeite doen om je aan een leuke baan te helpen als de echte rotklussen onvervuld blijven. Ook als je bereid bent een ID-baan te accepteren, zullen ze toch eerst proberen om je als Stadswacht aan het werk te zetten, en het liefst schoppen ze je natuurlijk de fabriek in, waar ze de middelen voor hebben, want ze kunnen je net zoveel strafkorten tot je wel gedongen wordt om rotwerk te doen. Kortom echte bemiddeling is er niet bij, het gaat erom dat je zo snel mogelijk uit de uitkering bent. Niet het plezier dat mensen aan werk mogen beleven, staat voorop, maar de cijfers en statistieken. Als je maar uit de uitkering bent, daar gaat het om. Tijdens mijn omscholingstraject waren de meesten niet langer dan een half jaar werkloos, en sommigen helemaal niet. Dus de echte bemiddeling gaat aan de probleemgevallen voorbij.

Er wordt algauw gezegd dat je al het werk aan moet pakken en van daaruit verder moet zoeken, waarmee in elk geval al gesteld wordt dat er niet zoveel keuze is als doorgaans wordt gesuggereerd. Bovendien is het maar de vraag of je ooit achter de lopende band wegkomt. Zeker als je wat ouder bent, kun je dat wel op je buik schrijven. De fabriek is een wereldje op zich waar je niet snel wegkomt. Daarbij is het merkwaardig dat je van achter de lopende band wel die felbegeerde baan zou kunnen krijgen, wat daarvoor met intensief solliciteren niet gelukt is. Bovendien is solliciteren een full-timejob, of op z?n minst gaat er zo 20 uur per week in zitten als je het goed wilt doen. Ik vind dus dat werklozen wel degelijk recht van klagen hebben. Het merkwaardige is dat ze namelijk wel ingeschreven moeten blijven bij het arbeidsbureau of ze nu wel of geen hulp mogen verwachten.

Aan de andere kant kun je geen krant openslaan of het zijn de werkgevers die klagen dat ze geen personeel kunnen krijgen. Ze schijnen zelfs jankend het arbeidsbureau op te bellen (naar verluidt). Als dat geen slachtoffersgedrag is weet ik het niet meer, daar hoor je echter niemand over. De enige gezonde oplossing, namelijk hun eisen bijstellen en investeren in langdurig werklozen, verrekken ze. Ze laten een vacature liever maanden onvervuld. Een kennis van me had ontslag genomen omdat ?ie de wijde wereld in wilde. Toen hij na een half jaar terugkwam, kon hij zo weer aan de slag. Die vacature is dus een half jaar onvervuld geweest.

En ook voor werkende slachtoffers is blijkbaar alle begrip. Onlangs las ik in een kerkblad dat er hulpverleners zijn die zich speciaal op carrierrejagers storten. Veel mensen lopen vast in hun carrierre en gaan dan nadenken over het leven, iets wat ze natuurlijk al veel eerder hadden moeten doen, want dan waren ze misschien niet vastgelopen. Maar nu gaan die hulpverleners dus trainingen en therapieen verzinnen om die mensen weer op gang te helpen. Zolang ze maar hard genoeg klagen, blijft het geld vanzelf wel rollen, alleen niet naar de werkloze toe. Misschien moeten die carrierre jagers maar ?s midenr hard werken zodat er ook werk blijft liggen voor werklozen.

Uiteraard kunnen taken niet zomaar opgedeeld worden, maar dat zeiden ze 30 jaar geleden ook al en als ze toen begonnen waren om elk jaar een verplicte atv-dag in te lasten, was de boel nu wellicht beter verdeeld geweest.